De hoeveelheid goederen die per schip over de oceanen worden vervoerd, is in de afgelopen decennia astronomisch gestegen. We spreken hier over een stijging van 400% sinds de jaren tachtig, toen mensen echt serieus begonnen te nemen met containervervoer. Containerisering veranderde alles voor de manier waarop producten wereldwijd worden verplaatst. Tegelijkertijd maakten diverse handelsakkoorden het voor bedrijven gemakkelijker om goederen tussen landen te versturen zonder al te veel rode tape. Deze veranderingen gebeurden ook niet van de ene op de andere dag en herschreven volledig hoe landen economisch op elkaar zijn aangewezen. Kijk er zo tegenaan: het grootste deel van wat wij dagelijks kopen, is op een gegeven moment waarschijnlijk per schip vervoerd. Branchegegevens tonen aan dat ongeveer 8 van de 10 wereldwijd verhandelde producten nog steeds per zee worden vervoerd, waardoor zeetransport absoluut centraal staat in onze moderne supply chains, ondanks al het gepraat over luchtvracht en vrachtwagens.
De maritieme scheepvaartsector speelt een grote rol in onze mondiale economie en draagt jaarlijks ongeveer 150 miljard dollar bij aan het wereldwijde bbp. Zeetransport zorgt er eigenlijk voor dat internationale handel blijft doorgaan, waardoor enorme hoeveelheden producten oceanen kunnen oversteken tussen verschillende delen van de wereld. Wanneer landen hun handelspartnerships sterk willen houden, verlaten zij zich sterk op zeevrachtdiensten. De scheepvaartsector levert ook veel werkgelegenheid op. Brancheverslagen geven aan dat miljoenen mensen werkzaam zijn in verschillende aspecten met betrekking tot zeevrachtactiviteiten. We hebben het dan over alles van het bouwen van schepen in scheepswerven tot het bedrijven van havens en het managen van complexe logistieke netwerken. Al deze factoren gezamenlijk laten zien hoe groot de economische voetafdruk van deze industrie wereldwijd is.
Scheepvaart valt op omdat deze zo veel goedkoper is dan luchtvracht. Voor vergelijkbare gewichten kunnen bedrijven ongeveer 6 tot 10 keer zo veel besparen wanneer zij kiezen voor schepen in plaats van vliegtuigen. Daarom kiezen veel bedrijven voor deze methode om kosten te verlagen. Maar er zijn ook nadelen. De grootste? Het duurt aanzienlijk langer dan het vervoeren van goederen per lucht. Luchtvracht is snel, dat wel, maar schepen hebben nog iets anders in hun voordeel. Ze kunnen enorme hoeveelheden tegelijk vervoeren. Geen enkel ander transportmiddel kan het evenaren wat schepen presteren bij het verplaatsen van grote volumes producten. Vanwege dit voordeel vertrouwt de meeste bulkverzendingen nog steeds op zeevervoer, ondanks de wachttijd. Het speelt een grote rol in de manier waarop goederen wereldwijd worden verplaatst in de huidige tijd.
Containerschepen zorgen ervoor dat de mondiale handel doorgaat, maar dit gaat ten koste van het milieu. Studies schatten hun aandeel in de mondiale CO2-uitstoot op ongeveer 3%, wat niet onbeduidend is als je kijkt naar de gevolgen van klimaatverandering. Wat maakt deze schepen zo vervuilend? Dat hangt van verschillende factoren af. Vooral het soort brandstof dat ze gebruiken speelt een grote rol. Zware stookolie blijft populair ondanks de hoge vervuilingsgraad, en grotere schepen verbruiken uiteraard meer brandstof simpelweg omdat ze zo groot zijn. De scheepvaartsector kent dit probleem goed en is al begonnen met het zoeken naar oplossingen. Schoon alternatief voor traditionele brandstoffen krijgt meer aandacht, samen met verbeteringen in de operationele efficiëntie van schepen. Sommige bedrijven experimenteren zelfs met innovatieve technologie die uitstoot in realtime kan monitoren, waardoor ze betere plannen kunnen opstellen om die schadelijke uitstoot op termijn terug te dringen.
De wereld van de scheepvaart probeert hard haar ecologische voetafdruk aan te pakken via regels zoals MARPOL Annex VI, die schadelijke emissies van schepen op zee beperken. De IMO houdt toezicht op de handhaving van deze richtlijnen, en zij spelen een belangrijke rol bij het duurzamer maken van scheepsoperaties als geheel. Maar het naleven van deze regels is voor veel bedrijven niet eenvoudig. Het moderniseren van oudere schepen met nieuwe apparatuur is complex, terwijl het installeren van schonere technologie vaak gepaard gaat met hoge kosten. Aangezien duurzaamheid wereldwijd steeds belangrijker wordt, moeten scheepsoperatoren snel oplossingen vinden als zij willen voldoen aan de veranderende regelgeving zonder concurrenten voorbij te zien die mogelijk al vooroplopen in deze race naar een groenere toekomst.
De maritieme logistieksector doorloopt momenteel een grote transformatie, aangezien bedrijven steeds vaker duurzame aanpakken omarmen via de integratie van nieuwe technologieën. Windgeassisteerde schepen en alternatieven als biobrandstof spelen al een rol bij het verminderen van de ecologische impact van wereldwijde scheepvaartoperaties. Grote spelers als Maersk en Cargill hebben deze groene technologieën geïmplementeerd, met meetbare resultaten die aantonen dat de koolstofuitstoot van hun vlooten met tot 30% is gereduceerd. De consumentenvraag naar duurzame producten blijft stijgen, waardoor ook kleinere scheepvaartmaatschappijen traditionele praktijken opnieuw overwegen. Hoewel uitdagingen op het gebied van kosten en infrastructuur blijven bestaan, lijkt de industrie zich in de richting te bewegen van een situatie waarin groene scheepvaart niet alleen optioneel is, maar waar klanten en regelgevers beiden van uit zullen gaan, en waarbij winstgevendheid en milieubescherming naast elkaar kunnen bestaan.
Havens worden steeds slimmer dankzij automatiseringstechnologie, vooral wat betreft die grote kranen en containerafhandelingssystemen die we in werking zien langs de kaden. De cijfers vertellen ons ook iets interessants: deze systemen verhogen de efficiëntie met ongeveer 20%, hoewel de exacte cijfers variëren afhankelijk van locatie en implementatie. Wanneer werknemers niet meer handmatig containers heen en weer hoeven te verplaatsen, nemen onderhoudsbudgetten af en wachten schepen minder lang om geladen of gelost te worden. Neem de Haven van Rotterdam als voorbeeld: zij hebben behoorlijk geavanceerde geautomatiseerde uitrusting ingevoerd in hun faciliteiten. Wat gebeurde er? De doorvoer nam merkbaar toe, terwijl schepen minder lang in de haven lagen. Volgens insiders is dit soort automatisering tegenwoordig niet alleen nog maar een kwestie van snelheid, maar is het essentieel geworden om concurrerend te blijven in de huidige snellevenswereld van scheepvaart, waar iedere minuut telt.
De manier waarop we goederen volgen, verandert dankzij blockchain-technologie, die meer zichtbaarheid en beveiliging biedt in de gehele supply chain. Kern van blockchain is een gedeeld digitaal register, dat iedereen in staat stelt in real-time te volgen waar goederen zich bevinden. Belanghebbenden, van magazijnmanagers tot klanten, kunnen op elk moment de nieuwste statusupdates raadplegen. Neem als voorbeeld Maersk: zij lanceerden hun eigen blockchainplatform in 2018 en zagen direct verbeteringen in de betrouwbaarheid van zendingen, terwijl ze tegelijkertijd sterkere relaties met klanten opbouwden. Toch is het niet eenvoudig om de scheepvaartsector geheel aan boord te krijgen. De initiële kosten zijn hoog, en er is nog geen algemeen aanvaarde standaard voor de manier waarop bedrijven hun gegevens moeten opmaken. Maar op de lange termijn geloven veel experts dat deze technologie de manier waarop we wereldwijde logistieke netwerken managen, volledig kan veranderen en ze daardoor transparanter en efficiënter kunnen maken.
Vrachtmaatschappijen ontdekken echt waarde in AI-algoritmen voor het optimaliseren van routes via predictieve analyse, wat de kosten zou kunnen verlagen met ongeveer 10 tot wel 15 procent. Wanneer routes worden geoptimaliseerd door AI-systemen, kiezen operators voor routes die zowel brandstof als tijd besparen, waardoor de tankbehoefte afneemt en de milieubelasting wordt verminderd. Neem bijvoorbeeld IBM; hun AI-platform heeft verschillende logistieke bedrijven geholpen bij het beter plannen van leveringsroosters dan voorheen. Eén bedrijf zag de routes verkorten met ongeveer 20 procent na implementatie. Buiten het besparen van kosten helpt dit soort technologie ook daadwerkelijk bij het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen en zorgt het voor efficiënter verlopende operaties in de maritieme industrie.
Leveringsproblemen hebben de betrouwbaarheid van zeescheepvaart de laatste tijd behoorlijk ondermijnd, vooral tijdens de hele coronacrisis. Wij zagen vertragingen met meer dan 30% stijgen in piektijden destijds, wat van invloed was op zowel containerschepen als de schappen in supermarkten wereldwijd. Ook werden de zwakke plekken in ons systeem duidelijk. Veel bedrijven realiseerden zich dat ze onvoldoende voorraad hadden of geen goede noodplannen voor het geval schepen ergens onverwacht vast kwamen te zitten. Tegenwoordig zoeken bedrijven naar manieren om dit probleem op te lossen. Sommigen proberen nu producten van meerdere leveranciers te verkrijgen, in plaats van afhankelijk te zijn van één bron. Anderen investeren in betere software om de locatie van hun goederen in realtime te kunnen volgen. Er is ook een toenemende interesse in logistieke benaderingen die snel kunnen inspelen op veranderende omstandigheden. Hoewel er geen perfecte oplossing is, tonen deze inspanningen wel aan dat bedrijven serieus bezig zijn om ervoor te zorgen dat hun zeescheepvaartactiviteiten niet opnieuw volledig ontregeld worden als er in de toekomst iets misloopt.
De voortdurende geopolitieke conflicten zorgen voor grote hoofdpijnen voor de internationale scheepvaartroutes, met name rond kritieke smaldeuren zoals de Straat van Hormuz en doorheen het gebied van de Zuid-Chinese Zee. Wanneer de situatie in deze wateren gespannen wordt, zien scheepsvrachters vaak hun kosten stijgen, terwijl zij zich continu zorgen maken over de veiligheid van hun schepen. Historische gegevens tonen aan dat wanneer er politieke onrust is in de buurt van deze vitale zeepassen, goederenverzendingen vaak vertraging oplopen, wat de supply chains ontregelt en de prijzen in vrijwel alle sectoren doet stijgen. Om om te gaan met deze onzekerheid, zijn veel scheepvaartmaatschappijen begonnen hun lading via alternatieve routes te sturen en zwaar te investeren in extra beveiligingsprotocollen voor hun vloot. Hoewel deze aanpassingen helpen om de operaties enigszins soepel te houden, weet niemand echt hoe lang dit evenwicht nog kan worden gehandhaafd, gezien de onvoorspelbare aard van de mondiale politiek.
De vraag naar vervoer varieert vaak per seizoen, wat zorgen geeft voor de capaciteitsplanning. Tijdens drukke perioden stijgen de transportkosten doorgaans ongeveer 20%. Slimme operators lossen dit probleem op door betere voorspellingen te maken over beschikbare capaciteit, nauwere controle uit te oefenen op voorraadniveaus en efficiënter in te plannen van goederenladingen. Detailhandelaren worstelen vooral met dit probleem wanneer de feestdagen plotseling in aantocht zijn. Veel vooruitziende logistieke bedrijven gebruiken tegenwoordig voorspellende analysetools om vraagpieken voor te zijn. Deze systemen helpen bij het volgen van historische patronen en voorspellen wat er volgend seizoen zou kunnen gebeuren. Wanneer bedrijven hun aanpak van capaciteitsplanning verfijnen, vermijden zij uiteindelijk die dure last-minute transportoplossingen en blijft hun supply chain soepel lopen gedurende het hele jaar.
Scheepvaartmaatschappijen over de hele wereld beginnen alternatieven zoals lng en waterstof te overwegen als manier om emissies te verminderen, mogelijk met wel 30%. Milieuzorgen en strengere regelgeving hebben veel scheepseigenaren ertoe aangezet om groenere opties voor hun operaties te overwegen. Volgens recente marktanalyse toont de transitie naar deze nieuwe brandstoffen potentieel aan, maar verloopt de vooruitgang niet overal gelijkmatig. Sommige schepen in bepaalde regio's gebruiken al deze schonere energiebronnen, terwijl andere achterblijven. Neem bijvoorbeeld Maersk, die onlangs waterstofaangedreven schuiten testte. Hun proeven toonden aanzienlijke reducties van schadelijke emissies tijdens de werking. Toch zijn er nog vele obstakels bij de grootschalige uitrol van deze technologie, omdat de bouw van de benodigde infrastructuur geld kost en tijd vraagt.
Containers uitgerust met IoT-technologie veranderen de manier waarop logistiek wereldwijd werkt, voornamelijk omdat ze vervoerders in staat stellen om in de gaten te houden wat er binnen die dozen gebeurt terwijl ze op zee zijn. Bedrijven, groot en klein, zijn begonnen met het implementeren van deze systemen zodat hun goederen tijdens het transport veilig blijven, wat alles transparanter maakt voor alle betrokkenen. Neem bijvoorbeeld Med Shipping Co, die vorig jaar slimme containers introduceerde en betere resultaten zag wat betreft tijdige leveringen en klanttevredenheid. Enkele brontabellen geven aan dat verliezen met zo'n 15% kunnen dalen door deze technologie, wat betekent dat er minder beschadigde pakketten zijn en minder gedoe om uit te zoeken waar iets fout liep in de gehele supply chain.
Steeds meer bedrijven wenden zich tegenwoordig tot regionale handelsnetwerken, wat het gebruik van containerschepen behoorlijk heeft beïnvloed. Handelsakkoorden tussen landen en lopende conflicten wereldwijd hebben veranderd waar goederen daadwerkelijk overheen de oceanen worden vervoerd. Brancheverslagen tonen aan dat veel bedrijven nu tweemaal nadenken over hoe ze hun supply chains beheren, en overwegen om productie dichter bij de afzetmarkt op te zetten in plaats van uitsluitend te vertrouwen op ver weg gelegen fabrieken. Sommige fabrikanten in Azië hebben bijvoorbeeld al begonnen met het bouwen van kleinere opslagfaciliteiten doorheen Zuidoost-Azië in plaats van alles vanuit China te verschepen. De logistieke sector past zich ook aan, waarbij vrachtmaatschappijen investeren in opslagfaciliteiten in de buurt van belangrijke havens en meer lokale transportploegen inhuren. Al deze activiteiten helpen bedrijven beter te reageren wanneer onverwachte gebeurtenissen traditionele scheepsroutes verstoren, iets dat we de laatste tijd vrij vaak hebben gezien.