Güneydoğu Asya'nın gümrük güvende bölgesi olarak cazip hale gelmesinin sebebi genellikle daha ucuz iş gücüne ve iyi ticaret anlaşmalarına dayanmaktadır. Bölgedeki iş gücü maliyetleri, Çin'dekinin yaklaşık yarısı kadardır ve bu da üreticilere küresel rekabette bile kâr marjlarını koruyabilmeleri için alan bırakmaktadır. Bölge ayrıca oldukça sağlam ticaret düzenlerine sahiptir. Örneğin AFTA ve RCEP gibi anlaşmalar, tarifeleri düşürmekte ve komşu ülkeler arasındaki ticareti teşvik etmektedir ve bu da yerel işletmelerin rekabette öne çıkmasına yardımcı olmaktadır. Bu ticaret kurallarını iyi kullanabilen şirketler, malzeme temininden günlük operasyonlara kadar birçok alanda maliyet tasarrufu sağlayabilmekte, böylece Güneydoğu Asya sadece daha ucuz değil aynı zamanda uzun vadeli iş yapmak için daha akıllıca bir yer haline gelmektedir.
Güneydoğu Asya, tüm büyük deniz yollarının kesiştiği yerde bulunur ve bu nedenle uluslararası ticaret için oldukça önemli bir konuma gelmiştir. Güney Çin Denizi ve dar Boğazlar gibi bölgelere yakın olması, yüklerin başka yollardan taşınmasına göre çok daha hızlı hareket etmesini sağlar. Asya pazarlarına ürün ulaştırmak isteyen ya da Pasifik ötesine geçmek isteyen işletmeler için bu alan sanki bir merkezi yönlendirme merkezi gibi hizmet verir. Bu yüzden, tedarik zincirlerini verimli hale getirmek isteyen birçok büyük şirket burada işyeri kurmayı tercih eder. Örneğin Singapur, mükemmel liman altyapısı ve iş dünyasına dost politikaları sayesinde bölgenin depolama konusundaki başkenti hâline gelmiştir. Tüm bu faktörler bir araya geldiğinde, bu alanı eşyaların hızlıca taşınması açısından oldukça verimli kılar ve doğrusu bu yapı, yerel ekonomilerin zaman içinde fazla dalgalanmadan istikrarlı bir şekilde büyümesine yardımcı olur.
Güneydoğu Asya, büyük ölçüde hükümetlerin limanlarına sürekli para akıtmaları sebebiyle bir nevi vergiden muaf bölge haline gelmiştir. Sadece Vietnam'a bakın, 2028 yılına kadar sadece kıyı tesisleri için yaklaşık 25 milyar dolarlık bir plan yürütülüyor. Bölge genelinde önümüzdeki yıllarda limanları ve iskeleleri geliştirilmek üzere toplamda yaklaşık 80 milyar dolar harcama bekleniyor; bu da daha hızlı artan yük hacmini karşılamayı hedefliyor. Daha iyi liman altyapısı, gemilerin bekleme sürelerini azaltarak şirketlerin ciddi miktarda para kazanmasına olanak sağlıyor. Bu yüzden pek çok üreticinin Çin'den bu bölgeye üretim taşımaya düşünmesinin sebebi budur. Ayrıca karayolu ağları ve demiryolu bağlantıları da giderek gelişiyor; bu da yeni nesil limanların, malların iç bölgelere taşınması gerektiğinde gerçekten işlevsel hale gelmesini sağlıyor. Bu tüm yatırımlar, işletmelerin sınırlar ötesinde nasıl çalıştığını dönüştürüyor; hem yerel ekonomiler hem de daha ucuz alternatifler arayan uluslararası ticaret için önceden olmayan fırsatlar yaratıyor.
Güneydoğu Asya'daki ülkeler altyapı ve lojistik sistemlerinde ciddi sorunlarla boğuşmakta olup bu durum tedarik zincirlerinin ne kadar etkili çalıştığını doğrudan etkilemektedir. Örneğin yollara bakalım - ASEAN'daki yolların yaklaşık %30'u standartlara uygun durumda olup malların zamanında taşınmasını oldukça zorlaştırmaktadır. Kötü yol koşulları, gecikmelere ve maliyetlerin artmasına neden olacak birçok tıkanıklık yaratmaktadır. Bu da Çin'in tedarik ağlarında ulaştığı seviyeye ulaşmaya çalışan firmalar için zorluklar çıkarmaktadır. Bu karmaşayı çözme işi yalnızca önemli değil, aynı zamanda bölgenin tedarik zincirlerini sorunsuz bir şekilde devam ettirebilmesi açısından hayati derecede gereklidir. Daha iyi yollar ve köprüler için ciddi yatırımlara, aynı zamanda bölgesel özelliklere uygun ve maliyeti aşmadan çalışabilecek daha akıllı lojistik çözümlerine ihtiyaç vardır.
Güneydoğu Asya'daki birçok imalat sektörü hâlâ parçaların ve malzemelerin büyük bölümünü Çin'den sağladığı için kendi tedarik zincirlerini yönetmek oldukça zor olmaktadır. Küresel pazarlarda bir şeyler ters gittiğinde, örneğin 2021 yılında yaşanan yarım iletken eksikliği gibi durumlarda, bu şirketler alternatiflerinin sınırlı olması nedeniyle ciddi şekilde etkilenmektedir. Tedarik kaynaklarını çeşitlendirme ihtiyacı bu nedenle oldukça önem kazanmaktadır. Bazı şirketler zaten bölgesel veya yerel tedarikçilerle çalışmayı başlamış durumda. Bu yaklaşım, beklenmedik sorunlara daha dayanıklı, daha güçlü tedarik ağları inşa etmeye yardımcı olmaktadır. Örneğin, Tayland'daki otomotiv fabrikaları artık sadece sınır ötesi ithalatlara değil, aynı zamanda yerel metal işleme firmalarına da yönelmektedir.
ASEAN'ın tutarlı olmayan düzenlemeleri, bölgede faaliyet göstermeye çalışan işletmeler için sorunlara neden olmaktadır. Farklı ülkeler çeşitli gümrük tarifeleri uygulamakta, gümrük işlemleri kendi yöntemleriyle yürütmekte ve tamamen farklı işgücü yasalarına sahip olmaktadır. Bu farklılıklar, uygunluk bütçelerini ciddi şekilde etkilemekte ve günlük işlemleri yavaşlatmaktadır. ASEAN ülkeleri düzenlemeler konusunda daha iyi eşgüdüm sağlayabilirse, zamanla birçok fırsat doğabilecektir. Üye ülkeler arasındaki ticaret çok daha kolay hale gelecek ve sınırlar ötesinde tedarik zinciri yönetimi kabus olmaktan çıkacaktır. Çin'den üretim kaydırma planları yapan ve Güneydoğu Asya'ya yönelen firmalar için bu düzenleyici sorunların çözülmesi, bölgenin alternatif bir üretim üssü olarak işlev görmesinin ön koşulu olacaktır.
Vietnam yakın zamanda bir ihracat gücü haline gelmeye başladı; 2022 yılında yaklaşık 19 milyar dolarlık ticaret fazlası elde etti, çünkü fabrikaları sürekli tam gaz çalışıyordu. Şirketlerin operasyonlarını Çin'den taşıdıkları bir üretim yeri olarak ülkenin artan ünü, özellikle teknolojik cihazlar ve giyim üretimi sektörlerinde, bol miktarda yabancı sermayenin akmasına neden olmaktadır. Ancak burada bir sorun da var. Bu hızlı büyüme, Vietnam'ın ileride sorunlara yol açmadan bu hıza devam edip edemeyeceği konusunda uyarı sinyalleri veriyor. Bazı ekonomistler, uygun denetimler olmadan bu büyüme hızı devam ederse ülkede fiyatların kontrolsüz bir şekilde artabileceğini belirtiyorlar. Bu durum, Vietnam'a ciddi şekilde yatırım yapmayı düşünen kişiler için işleri kesinlikle zorlaştıracaktır. Vietnam'ın zirvede kalabilmesi için bu gelen sermayeleri yönetebilecek yollar bulması ve aynı zamanda Vietnam halkının artan maliyetlerle sıkışmasına engel olması gerekecektir.
Tayland, gelişmiş sanayi bölgeleri sayesinde özellikle otomotiv endüstrisinde yer alan büyük marka üreticileri çekerek sanayide önemli bir oyuncu haline gelmiştir. Bu özel ekonomik bölgeler ülke ekonomisine istikrar getirirken aynı zamanda ülkeye sürekli yatırımlar kazandırmaktadır. Son zamanlarda Tayland, elektrikli araç üretimine yönelerek son teknolojiye sahip olma yarışında öne çıkmaya çalışmaktadır. Temiz ulaşım çözümlerine olan küresel talep göz önüne alındığında elektrikli araç üretimine yönelmek mantıklı görünmekle birlikte aşılması gereken bazı engeller de bulunmaktadır. Tayland'ın sanayi altyapısından en iyi şekilde yararlanabilmesi için teknoloji girişimlerini ve inovasyon merkezlerini ülkede kurulmaya teşvik etmesi gerekmektedir. Amacın, sadece bir üretim üssü olmaktan çıkarak gerçek anlamda yeni teknolojilerin geliştirildiği ve test edildiği bir merkez haline gelmesi olması gerekir.
Vietnam ve Tayland yerel üretim operasyonlarını hızla artırıyor ancak bu gelişmeler ciddi sürdürülebilirlik sorunları da beraberinde getiriyor. Sanayi genişlemesinin hızlı ritmi, özellikle büyük üretim merkezlerinin çevresinde, her iki ülkedeki ekosistemleri tehdit ediyor. Üreticiler, fabrikalardan kaynaklanan emisyonları azaltırken üretim maliyetlerini düşürmeye çalışarak gerçek zorluklarla karşılaşıyor. Birçok ileri görüşlü işletme bu sorunları doğrudan ele almak için güneş panelleri, geri dönüşüm programları ve daha temiz üretim yöntemlerini uygulamaya başlamıştır. Yeşil üretim artık sadece uluslararası iklim hedeflerini takip etmek anlamına gelmiyor; bu ülkelerin ormanlarını, nehirlerini ve hava kalitesini tüketmeden büyüyebilmeleri açısından hayati öneme sahip hale geliyor. Fabrika çıktılarının beş yıl içinde iki katına çıkması beklenirken Hanoi ve Bangkok'taki karar vericilerin sürdürülebilirliği ekonomik planlarının merkezine alması, sorunun epey gerisinde kalmak yerine şimdi harekete geçmeleri gerektiği ortaya çıkıyor.
Yakın zamanlarda ABD hükümeti, ülkelerin özellikle tarife kurallarını aşmak konusunda ticaret uygulamalarını daha yakından incelemeye başladı. Bu daha sıkı denetim, Amerika'ya gönderilen mallarda ek ücretleri ödemekten kaçınmak için çeşitli hilelere başvuran Güneydoğu Asya'daki ihracatçılar için somut sorunlar yaratmaktadır. Yeni uygulanmaya konulan kurallar şirketlerin sadece yasalara uyabilmek için yaptıkları harcamaları artırabilir ve bu da birçok firmanın malzeme temin ettiği kaynakları ve ürünleri sınır ötesine nasıl ulaştırdığını yeniden düşünmesi anlamına gelir. Firmalar ABD pazarında rekabet gücünü kaybetmeden satışlarını sürdürebilmek için mutlaka adapte olmalıdır. Bu durum, esnek tedarik zincirlerine sahip olmanın artık sadece isteğe bağlı bir seçenek olmadığını, birkaç ayda bir ortaya çıkan değişen düzenlemelere karşı hayatta kalabilmek için artık zorunlu hale geldiğini açıkça göstermektedir.
Eğer Güneydoğu Asya, %10 ile %20 arasında değişen evrensel tarifelerle karşı karşıya kalırsa, bölgedeki ekonomiler ciddi etkiler yaşayabilir. Bu tür tarifeler, ithal malların fiyatlarını artırarak ekonomik büyümeyi ciddi şekilde yavaşlatabilir ve yerel üreticilerin küresel pazarlarda rekabet gücünü azaltabilir. Özellikle ihracata dayalı yapıları nedeniyle üretim ve elektronik sektörleri bu durumdan daha çok etkilenebilir. Geçmişte benzer tarife değişiklikleri sonrasında uluslararası pazarlarda pazar payı kaybeden şirketlerin durumlarını görmüşüz. Tarifelerin tedarik zincirlerine nasıl etki edebileceğini öngörmek, önünü almak için stratejiler geliştirmek artık iş dünyası için hayati önem taşıyor. Şirketlerin olası sorunlar büyümeden alternatif çözümler ve geçici yollar düşünmeye şimdi başlamaları gerekiyor.
ABD ve Çin arasında tansiyonun artmasıyla birlikte Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) ülkeleri, diplomatik bağlarını yönetmekte zorlanıyor ve bu durum bölgedeki ticaretin işleyişini etkiliyor. Yatırımcıları çekmeye ve yurtdışından gelen iş dünyasının ilgisini sürdürmeye devam edebilmek için tarafsız kalmak büyük önem taşıyor. Günlük olarak daha da karmaşık hale gelen ilişkilerde, tutarlı ticaret politikalarına sahip olmak siyasi çatışmalardan kaynaklanan riskleri azaltmada yardımcı oluyor. Ülkeler ortak stratejiler üzerinde birlikte çalıştıklarında, hem bireysel konumlarını güçlendiriyor hem de bu zorlu dönemde bölgenin ekonomik istikrarını artırıyor.
EN
Son Haberler
